Ferguson, 50 năm trước, chẳng có vẻ gì sẽ trở thành một HLV giỏi. |
Một HLV đại tài không nhất thiết phải có quá khứ tuyệt vời trên cương vị cầu thủ. Ferguson là ví dụ tiêu biểu. Năm 1957, Alex 16 tuổi chập chững dấn những bước đầu tiên vào nghiệp quần đùi áo số khi đầu quân cho Queen's Park, một CLB nhỏ ở thủ đô Glasgow. Đến năm 1960, ông chuyển sang St Johnstone và chơi tại đây 4 mùa giải, rồi sắm vai một kẻ lãng du, lần lượt phiêu bạt qua Dunfermline, Rangers, Falkirk trước khi quyết định treo giày tại Ayr United năm 1974. Trong 14 năm làm cầu thủ, Ferguson chơi cả thảy 327 trận chuyên nghiệp, ghi 167 bàn - con số không hề tồi với một tiền đạo, nhưng chẳng để lại bất kỳ ấn tượng đặc biệt nào.
Tuy nhiên, "Ferguson cầu thủ" và "Ferguson HLV" là hai câu chuyện hoàn toàn khác biệt. Óc quan sát tinh tế, nỗ lực học hỏi và tinh thần lao động chăm chỉ là động lực để ông bắt đầu đăng ký học rồi lấy bằng HLV chuyên nghiệp từ năm 1966, tức 8 năm trước khi kết thúc sự nghiệp cầu thủ để bắt đầu cầm quân tại East Stirlingshire, ở tuổi 32. Đó cũng là những tố chất giúp Ferguson thăng tiến và nhanh chóng gặt hái thành công cùng Aberdeen, nơi ông giúp họ đoạt Cup C2 châu Âu mùa 1982-1983, rồi được MU mời về làm HLV trưởng, sau một giai đoạn ngắn thử thách ở St Mirren (1974-1978).
Trong 6 năm gắn bó với Aberdeen (1978-1986), Ferguson góp công lớn giúp CLB này xô đổ thế thống trị của hai đại gia thành Glasgow - Celtic và Rangers - trong làng bóng đá Scotland, với 3 chức VĐQG, 4 FA Cup và 1 Cup Liên đoàn. Ông là HLV duy nhất không làm việc cho hai người khổng lồ kia giành cú đúp danh hiệu tại Scotland (mùa 1983-1984). Trước đó một mùa, ông giúp Aberdeen trở thành CLB Scotland thứ ba trong lịch sử đăng quang ở đấu trường châu lục với chiếc Cup C2 (hạ Real Madrid 2-1 trong trận chung kết ), sau Celtic (Cup C1 1967) và Rangers (Cup C2 1972).
Ở tuổi 42, Ferguson có danh hiệu châu Âu đầu tiên với Aberdeen. Ảnh: DM. |
Khi chuyển sang MU tháng 11/1986, nơi ông sắp bước sang năm làm việc thứ 23, Ferguson còn lập thêm vô số chiến công hiển hách nữa và xác lập một loạt kỷ lục vào loại khó phá nhất không chỉ của riêng bóng đá Vương quốc Anh. Với ông già gân người Scotland trên ghế chỉ đạo, đội chủ sân Old Trafford chỉ mất thêm 3 năm quá độ, trước khi bước vào giai đoạn hoàng kim với nhiều danh hiệu ở mọi cấp độ, mọi đấu trường mà họ góp mặt. Cá nhân Ferguson trở thành HLV duy nhất trong lịch sử bóng đá Anh lập "cú ăn ba" với chức vô địch giải Ngoại hạng, Champions League và Cup FA mùa 1998-1999.
Với 10 chức vô địch giải Ngoại hạng Anh và 5 Cup FA Anh, Ferguson là HLV từng nhiều lần đăng quang nhất tại hai giải đấu này. Ông cũng là nhà cầm quân có thời gian hành nghề lâu nhất trong lịch sử các giải đấu bóng đá Anh, với 24 năm và chắc chắn con số này vẫn sẽ tăng thêm đến khi Ferguson dừng lại. Trong hơn hai thập niên phụng sự MU, ông cũng giữ kỷ lục là HLV nhiều lần lập kỷ lục chuyển nhượng nhất trong bóng đá Anh khi lần lượt bỏ ra 7 triệu bảng tậu Andy Cole (từ Newcastle, năm 1995), Juan Veron (28,1 triệu bảng - Lazio - 2001) và Rio Ferdinand (29 triệu bảng - Leeds Utd - 2002).
Nhưng cuốn sử thi về Ferguson huyền thoại không chỉ gói gọn bởi các chiến công và những kỷ lục. Trong sự nghiệp cầm quân kéo dài 34 năm, nhà chiến lược này còn nổi tiếng với vô số những cuộc đấu trí, khẩu chiến với đối thủ, đồng nghiệp, trọng tài. Arsene Wenger, HLV Arsenal từ 12 năm qua, là người nếm trải không ít cay đắng và thường xuyên lĩnh phần thua trong những cuộc đấu như thế. Alfredo Di Stefano (Real Madrid, 1983) hay Kevin Keegan (Newcastle, 1996) cũng có tên trong danh sách bại tướng dưới tay Ferguson.
Di Stefano (trái) là tên tuổi lớn đầu tiên trong số các bại tướng của HLV Ferguson. Ảnh: DM. |
"Ông già gân" người Scotland cũng được biết đến bởi tính cách bộc trực, nóng như lửa và thậm chí không ngán việc thượng cẳng chân hạ cẳng tay với học trò. Beckham rõ điều này hơn cả, khi từng lĩnh nguyên chiếc giày bay từ chân Ferguson vào mí mắt, trong phòng thay đồ sau trận thua Arsenal ở Cup FA mùa 2002-2003. Với chủ trương "nếu cầu thủ nghĩ rằng họ không phải tuân thủ chỉ đạo của HLV, thì tôi chỉ có một từ duy nhất để nói - Tạm biệt", Ferguson từng nhiều lần tống cổ không thương tiếc những học trò ngổ ngáo, ngay cả những người đang đóng vai trò trụ cột hoặc có đóng góp lớn cho MU trong quá khứ. Strachan, Paul McGrath trước kia, hay Jap Stam, Beckham, Roy Keane, Van Nistelrooy gần đây là những tên tuổi lớn nằm trong diện này.
Lịch sử bóng đá thế giới từng chứng kiến không ít những nhà cầm quân tài ba, đi vào huyền thoại, nhưng với người Anh, Ferguson là trường hợp có một chưa thấy hai. Tờ Telegraph số ra hôm qua dẫn lời Toni Pullis, HLV của Stoke City, đội sẽ gặp MU hôm nay, cho rằng đóng góp của Ferguson cho bóng đá, cho MU là không gì có thể đong đếm được: "Ferguson là một huyền thoại sống. Nhưng có lẽ phải đến khi ông ấy về hưu, chúng ta mới hiểu rõ ông ấy có nghĩa lớn như thế nào". Daily Mail thì trích lời Harry Redknapp, HLV đương nhiệm của Tottenham và là HLV người Anh thành công nhất gần đây: "Nếu không phải là số một, thì Ferguson cũng nằm trong số những nhà cầm quân giỏi nhất mọi thời đại".
Minh Kha