Một pha ghi điểm của Roger Federer phức tạp như thế nào

Quần vợt cốt yếu là cờ vua thể lực, tốc độ cao. Các tính toán nhảy múa trong đầu, cùng lúc các tay vợt chạy tốc lực quanh sân. Sai sót khiến họ phải trả giá một cách tàn nhẫn. Ở cấp độ thấp, sai lầm thường dễ thấy. Đó là lỗi khiến tay vợt đánh rơi điểm tức thì, như cú thuận tay ra ngoài dù không chịu áp lực, hoặc vô-lê trái tay rúc lưới. Khi nói đến quần vợt đỉnh cao, sai lầm trở nên kín kẽ hơn. Quyết định vung dọc dây sớm. Đổi hướng tấn công khi không cần thiết. Cắt bóng trái tay (slice) trong khi cần đánh bóng xoáy từ dưới lên (topspin).

Tay vợt hàng đầu cũng có thể mắc lỗi kép, nhưng chỉ có người hâm mộ tinh tế mới thấy họ phạm sai lầm liên tiếp chỉ trong một loạt bóng. Họ giành giật từng lợi thế nhỏ, giống như mèo vờn chuột.

Khi tiếp Feliciano Lopez ở vòng ba Mỹ Mở rộng 2017, lợi thế đối đầu nghiêng hẳn về Roger Federer. Khả năng giao bóng của Lopez nổi bật ở ATP Tour, chưa kể cú thuận tay và vô-lê có sức nặng. Nhưng trong mọi khía cạnh quần vợt, Federer đều nhỉnh hơn. Thuận tay và trái tay của Federer hay hơn tay vợt người Tây Ban Nha. Nhưng Lopez thuận tay trái, khiến cuộc chiến từ hai đầu sân thú vị hơn. Bởi thuận tay của Federer có thể tốt hơn thuận tay của Lopez, nhưng thuận tay của Lopez chắc chắn hay hơn trái tay của Federer.

Bài viết sẽ phân tích loạt rally trong trận dưới góc hiển vi. Đây cũng là điểm đầu tiên của trận đấu. Mỗi tay vợt đều muốn tận dụng thế mạnh, khai thác điểm yếu đối phương. Chỉ trong một điểm kéo dài vài chục giây, họ dễ mắc sai lầm chiến thuật ra sao.

Điểm bắt đầu bằng giao bóng của Federer. Cú ace hoặc điểm thuận tay ngay sau khi giao bóng đã thành thương hiệu của “Tàu tốc hành”. Anh chờ đối thủ trả giao thiếu lực, để tiến vài bước, nhân cơ hội dứt điểm. Đây là “Kế hoạch A” của Federer với mọi đối thủ. Trong trường hợp này, Lopez trả giao tốt và sâu, không cho phép Federer tung đòn tấn công. Đương vô địch Wimbledon phải lùi lại sau vạch và hơi mất thăng bằng.

Pha trả sâu của đối thủ khiến Federer quay sang “Kế hoạch B” - tận dụng thuận tay để ép trái Lopez, săn thời cơ dứt điểm. Anh có thể đánh thuận tay về phần sân thoáng theo mũi tên đỏ, nhưng khó ép đối phương phòng thủ. Bởi Federer không ở tư thế sẵn sàng cho cú thuận tay hóc hiểm. Nếu theo mũi tên đỏ, anh sẽ mất thế chủ động. Để tránh thuận tay của đối thủ, Federer đi theo mũi tên vàng, ép trái Lopez.

Lopez đứng trước hai lựa chọn. Anh hiểu rằng chống đỡ liên tục cú thuận tay chéo sân của Federer không phải phương án thông minh. Nhưng nếu đánh theo mũi tên đỏ, tay vợt bằng tuổi Federer sẽ đau đầu với những rắc rối khác.

Đầu tiên là nguy cơ tự đánh hỏng. Khi vung dọc dây, tay vợt chấp nhận rủi ro cao hơn. Bởi chiều dài sân để bóng rơi ngắn hơn và lưới ở hai bên cũng cao hơn ở giữa. Thứ hai, Lopez sẽ lạc hướng và cho phép Federer tung trái chéo sân. Để chọn mũi tên đỏ, Lopez cần cú đánh chất lượng cao, trong khi trái tay là điểm yếu của tay vợt người Tây Ban Nha.

Vì thế, Lopez dùng lựa chọn an toàn hơn. Bóng theo mũi tên vàng trở lại thuận tay của Federer. Đây không phải lựa chọn tốt, nhưng không có phương án nào khả dĩ hơn.

Cú đánh của Lopez có hiệu quả. Mục tiêu của Lopez luôn là đưa bóng về thuận tay anh. Nếu anh quật ra sát biên, Federer sẽ dễ dàng ép trái trở lại. Tay vợt số 35 ATP đưa bóng đến khu trung tâm, làm hẹp góc tấn công của Federer. Nhưng Lopez cũng chấp nhận mạo hiểm bởi nếu bóng không rơi sâu, anh đứng trước nguy cơ bị tấn công. Trong tình huống này, Lopez làm tốt và Federer một lần nữa mất thăng bằng, phải lùi lại sau vạch vài chục centimet. Một lần nữa Federer đứng trước hai ngã rẽ, trong đó mũi tên vàng có lợi hơn. Federer không thể tung ra cú đánh đủ nặng theo mũi tên đỏ, với tư thế hiện tại.

Cú trái của Lopez không đủ sâu như hai pha vung vợt trước đó. Lúc này, Federer có thể bắt đầu công kích. Hai pha thuận tay ép trái Lopez trước đó mang tính thăm dò. Nhưng khi đối thủ đáp trả không hiểm, ưu thế nhỏ được tạo ra cho Federer. Đây là có hội cho anh tung cú đánh hạng nặng. Phương án phù hợp nhất của Federer lúc này là mũi tên đỏ, tiếp tục ép trái Lopez nhưng có lực và hóc hiểm. Tay vợt số hai thế giới sẽ chuyển ưu thế nhỏ thành lớn.

Nhưng Federer tỏ ra thiếu kiên nhẫn khi chọn mũi tên vàng. Bóng đi không như ý muốn của anh, không đủ nhanh, sâu và xoáy. Federer đã trao Lopez cú thuận tay đúng mong ước của tay vợt người Tây Ban Nha. Đây không phải sai lầm lớn, nhưng Federer đã đánh luôn ưu thế nhỏ của anh sang đối thủ. Lopez không toàn diện như Federer, vì thế anh cần tận dụng tốt cơ hội này.

Pha thuận tay chéo sân đầu tiên của Lopez ổn, nhưng không tuyệt hảo. Federer đáp trả bằng trái tay trong tư thế thoải mái. “Tàu tốc hành” không phải thủ thế. Trong tình huống này, anh cần đánh dọc dây, theo mũi tên đỏ. Federer cần đưa bóng trái tay của Lopez, tìm cơ hội trở lại đòn thuận tay. Nhưng Federer mắc sai lầm thứ hai khi vung chéo sân, hướng mũi tên vàng, cho Lopez cơ hội thử lại thuận tay.

Lopez tung ba đòn thuận tay liên tiếp về trái tay của đối thủ, với chất lượng được nâng cao qua từng cú đánh. Vị trí đứng của anh cũng được cải thiện. Federer chống đỡ tốt ở pha đầu tiên, nhưng Lopez chưa buông tha. Pha thứ hai của Federer mang tính phòng thủ và Lopez tận dụng tốt để bồi thêm pha thuận tay nặng và hiểm. Sau ba cú đánh, Federer rơi từ có ưu thế nhỏ xuống rắc rối lớn. Anh buộc phải cắt bóng trái tay phòng thủ.

Đây là lúc phần lớn tay vợt mất điểm. Nhưng Federer không phải “phần lớn tay vợt”. Anh đã mắc hai lỗi chọn hướng bóng – từ bỏ việc ép trái Lopez quá sớm và không ép trái lại đối thủ khi có cơ hội. Đáng ra Federer đã mất điểm, nhưng anh đáp trả bằng pha đánh hiếm có, khó tìm. Vẫn trong thế phòng ngự, anh cắt bóng dọc dây về trái tay của Lopez theo mũi tên vàng. Đó là chiến lược cần thiết, nhưng Federer còn làm tốt hơn kỳ vọng. Anh xoay chuyển tình thế chỉ bằng một cú đánh.

Nếu Federer đánh sâu hơn, đối thủ đã có thể vung trái tay chéo sân, về phía thuận tay của Federer. Khi đó rắc rối lớn cho Federer sẽ biến thành ưu thế nhỏ cho Federer hoặc cân bằng. Nhưng với vị trí đứng hiện tại của Lopez, có thể thấy tay vợt người Tây Ban Nha đang gặp rắc rối lớn. Từ vị thế thuận tay ở giữa sân, Lopez phải di chuyển vào trong sân, hướng ra dây và đánh trả bằng một quả cắt trái tay tầm thấp. Lopez không thể đánh chủ động trong pha bóng này, đứng trước hai lựa chọn. Hoặc cắt bóng dọc dây với rủi ro cao, hoặc cắt bóng chéo sân với rủi ro thấp hơn, nhưng đưa bóng đến hiểm địa – thuận tay của Federer.

Tình huống này gần giống cú trái tay đầu tiên của Lopez, sau khi trả giao. Khi đó, anh muốn an toàn, đánh chéo sân. Nhưng vấn đề hiện tại của Lopez là vị trí, khi anh đang ở trên dây, không dễ di chuyển về phòng ngự. Lopez tiếp tục nói không với rủi ro, với pha vung vợt chéo sân khá, dù chưa đủ giải nguy.

Hình trên lồng ghép hai tình huống đó, để thấy khác biệt giữa vị trí hai tay vợt. Tình huống đầu tiên, Federer chọn đánh dọc dây (số 1). Khi đó Lopez ở giữa sân, nhưng quan trọng hơn, anh đứng ở sau dây. Điều đó giúp Lopez di chuyển ra cánh nhanh hơn để thực hiện cú thuận tay.

Trở lại tình huống đang diễn ra, Lopez vừa đáp trả cú cắt bóng của Federer (số 2). Tay vợt số 35 thế giới không kịp lùi về, trước khi đối thủ đánh bóng. Lần này, Federer đứng ngay trên dây, bòn rút thêm thời gian phòng ngự của Lopez. Người Tây Ban Nha không thể bỏ qua khả năng đối thủ đánh chéo sân theo mũi tên đỏ, do Federer đang có vị trí thuận lợi để làm mọi động tác. Tình thế của Lopez không khác nào thủ môn đứng trước hai tiền đạo đối phương, không có hỗ trợ nào khác. Khi Federer vung thuận tay dọc dây theo mũi tên vàng, Lopez không kịp di chuyển phòng ngự. Điểm cho Federer với lỗi đánh hỏng không thể tránh khỏi của đối thủ. Lopez chỉ cố chạm vào bóng, không thể đưa nó trở lại cuộc chơi.

Tổng quan có thể thấy rằng: Federer mắc hai lỗi nhỏ trong điểm này, mất thế chủ động, Lopez nỗ lực hết khả năng để biến ưu thế nhỏ thành lớn. Tuy nhiên, Federer vung cây đũa thần khi tung ra cú cắt mạo hiểm, xoay chuyển càn khôn.