Fischer năm 1962, khi ông được xem là kỳ thủ hay nhất của Mỹ. |
Tin Bobby Fischer qua đời ở thủ đô Reykjavik (Iceland) được một người bạn, đồng thời cũng là phát ngôn viên của ông cho biết. Nhưng người này không chịu tiết lộ nguyên nhân của sự ra đi.
Fischer nổi tiếng từ năm 14 tuổi, khi ông giành chức vô địch giải Mỹ mở rộng. Sau đó một năm thì ông trở thành đại kiện tướng quốc tế trẻ nhất thời bấy giờ. Tại Mỹ, ông đã phá hầu hết các kỷ lục (nhiều mốc son còn tồn tại tới ngày nay) và trong 8 lần tham gia giải vô địch quốc gia, siêu sao sinh năm 1943 đều giành vị trí cao nhất.
Năm 1972, Fischer bước lên đỉnh cao khi đánh bại ĐKVĐ thế giới Boris Spassky (người Nga), tại Iceland, để trở thành "ông vua" mới của làng cờ. Chiến thắng này, diễn ra trong thời kỳ "chiến tranh lạnh" giữa Nga và Mỹ, khi người Nga luôn thống trị môn thể thao trí tuệ được phổ biến khắp thế giới, đã khiến ông trở thành một hiện tượng.
Fischer (phải) và Spassky trong "trận đấu thế kỷ", năm 1972. |
Trong trận chung kết cách đây gần 4 thập kỷ với Spassky, đối thủ mà ông chưa từng thắng trước đó, Fischer không dùng cách khai cuộc như thường lệ. Không ván nào khởi đầu giống nhau, mà ông thường dùng những kiểu khai cuộc mà có lẽ người ta chưa hề thấy ông trình diễn. Chính kiểu đánh "đặc biệt" này đã khiến nhà ĐKVĐ lúng túng, chịu thất bại.
Gary Kasparov, nhà vô địch thế giới sau này, từng nhận xét: "Fischer là người vượt trội so với các kỳ thủ còn lại trong thời của ông ấy". Nhiều chuyên gia khác thì bình luận rằng: "ông vua" của năm 1972 là tay cờ hay nhất mọi thời đại.
Tài năng, nhưng sau khi bước lên đỉnh cao, tính khí vốn khác thường của Fischer lại càng thể hiện mạnh mẽ. Năm 1975, ông phải bảo vệ chức vô địch thế giới trước Anatoly Karpov. Nhưng, sau 3 năm chẳng tham dự bất cứ giải đấu chính thức nào, Fischer đã tự đặt ra hàng loạt quy định, buộc liên đoàn cờ vua thế giới (FIDE) phải chấp nhận. Song những yêu sách đó đã không đi tới đâu, và do từ chối thi đấu, ông đã bị FIDE tước chức vô địch (trước khi qua đời, ông luôn khẳng định rằng mình vẫn là nhà quán quân thế giới do chưa bao giờ bị đánh bại trong trận tranh chức vô địch).
Fischer trong một lần trả lời phỏng vấn tại Iceland, năm 2005. |
Cá tính khác thường của ông còn thể hiện trong năm 1992, khi ông quyết định tái đấu với Spassky tại Nam Tư (cũ), đất nước bị Mỹ cấm vận. Quyết định này đã làm nảy sinh mâu thuẫn giữa ông với chính quyền quê hương. Ông không về Mỹ và hầu như ít còn nổi bật cho tới vụ tấn công 11/9. Theo Reuters, khi đó, qua một đài phát thanh tại Phillippines, Fischer đã tán thưởng cuộc tấn công.
Tháng 7/2004, ông bị quản thúc (9 tháng) tại Nhật Bản do hộ chiếu Mỹ bị hủy bỏ. Sau khi được trả tự do, Fischer nhận được quyền công dân Iceland, đất nước nhờ có trận đấu của ông với Spassky mà được nhiều người biết tới hơn, và ở đó cho tới khi mất.
Thùy Dương (theo CTV)